แผนจักรพงษ์ภูวนาถ เป็นชื่อรหัสของ **แผนปฏิบัติการทางทหาร** ของกองทัพบกไทยที่ออกแบบมาเพื่อรับมือสถานการณ์บริเวณชายแดน โดยเฉพาะพื้นที่ชายแดนไทย-กัมพูชา มุ่งเน้นการปกป้องอธิปไตยและความมั่นคงของชาติ รวมถึงความปลอดภัยของกำลังพลและประชาชน แผนนี้ไม่ใช่แผนเชิงรุกเพื่อยึดครองดินแดน แต่เป็นการตั้งรับและตอบโต้เพื่อป้องกันตนเองในกรณีที่เผชิญภัยคุกคาม เช่น การโจมตีหรือเหตุการณ์เช่นการวางทุ่นระเบิด
ชื่อแผนมาจาก **สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้าจักรพงษ์ภูวนาถ กรมหลวงพิษณุโลกประชานาถ** พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) ผู้ทรงมีบทบาทสำคัญในการวางรากฐานยุทธศาสตร์ทหารสมัยใหม่ของไทย และเป็นพระบิดาแห่งกองทัพอากาศไทย แผนนี้เคยถูกนำมาใช้ในเหตุการณ์ปะทะบริเวณเขาพระวิหารในปี พ.ศ. 2554 ซึ่งสามารถจัดการสถานการณ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
หลักการสำคัญของแผน:
- **ปกป้องอธิปไตยและความมั่นคง**: รักษาผลประโยชน์ของชาติเป็นสำคัญ
- **ปกป้องกำลังพลและประชาชน**: เน้นความปลอดภัยในพื้นที่ชายแดน
- **แก้ไขปัญหาอย่างเป็นระบบ**: ดำเนินการตามขั้นตอนที่มีแบบแผนและประสิทธิภาพ
แผนนี้ครอบคลุมการเตรียมความพร้อมของกำลังพลและยุทโธปกรณ์ การประสานงานด้านข่าวกรอง และการตอบโต้อย่างเหมาะสมตามระดับภัยคุกคาม โดยไม่นำไปสู่การประกาศสงครามหรือระดมพลทั่วประเทศ.